Barometri diplomatik
Dr.Mehdi HYSENI
STRATEGJIA E SERBOCENTRIZMIT
AUTODESTRUKTIV SFIDON EDHE MIHAEL
SHTAJNERIN-KRYEADMINISTRATORIN
E OKB-SE NE KOSOVE
Edhe pas inaugurimit tė institucioneve shtetėrore tė Parlamentit dhe tė
Qeverisė multietnike tė Kosovės, nė tė cilat participon edhe minoriteti
serbomalazez, sipas pėrqindjes sė paritetit tė vet, pala serbe(me gjithė
hipotekėn e saj, si levė nismėtare dhe kryesore e viktimizimit tė shqiptarėve
dhe tė Kosovės nga ana e regjimit gjenocidal tė Serbisė), kursesi tė pajtohet me
realitetet e reja, tė krijuara nė Kosovė pas dėshtimit tė politikės gjenocidale
dhe tė agresionit luftarak tė "RFJ-sė"(Serbia+Mali i Zi), kundėr Kosovės, tė
drejtuar nga Slobodan Milosheviqi, vrasėsi i shqiptarėve, i kroatėve dhe i
myslimanėve boshnjakė tė Bosnjė-Hercegovinės. Kėtė konstatim, e provojnė edhe
pėrpjekjet e fundit tė pėrfaqėsuesve tė "Povratakut"(tė komanduar dhe tė
kėshilluar drejtpėrdrejt nga qeveria serbe e Beogradit me nėnkryetarin e saj nė
krye, Nebojsha Qoviqin ),qė tė nxjerrin "extra" koncesione nga pėrfaqėsuesi i
UNMIK-ut, Mihael Shtajner, ashtu siē vepruan paraprakisht me Bernard Kushnerin
dhe me Hans Hekerupin.
Pėr tė bėrė mė tė qartė (si pėr opinionin, ashtu edhe pėr kryeadministratorin e
UNMIK-ut, z.Mihael Shtajner) "pakėnaqėsinė", ankesat dhe obstruksionin e
minoritet serb nė Kosovė ndaj institucioneve tė sapokrijuara multietnike nė
Kosovė dhe atyre tė bashkėsisė ndėrkombėtare me z.Miahel Shtajner nė krye, ėshtė
me interes qė nė formė tė njė kronologjie tė shkurtėr dhe pėrmbledhėse, tė
trajtojmė historikun e kėtyre koncepteve, qė emėrues i pėrbashkėt i tyre ėshtė
histeria e serbocentrizmit autodestruktiv, karakteristikė kjo,e cila gjatė
gjithė periudhave historike ka mbisunduar,duke luajtur rolin mė negativ nė
marrėdhėniet serbo-shqiptare. Pikėrisht, duke u ushqyer me recidivat e kėtij
fenomeni patologjik, serbėt kanė kryer disa gjenocide mbi kombin dhe truallin
etnik shqiptar,nė veēanti nga viti 1842 e deri nė vitin 1999(prill),mirėpo, nė
saje tė mbėshtetjes sė pėrhershme dhe tė njėanshme tė aleatėve tė tyre
tradicionalė sllavė(Rusia cariste) dhe tė atyre prosllavė (Franca dhe Britania e
Madhe), asnjėherė nuk kanė dhėnė llogari para bashkėsisė ndėrkombėtare pėr
krimet gjenocidale ndaj shqiptarėve. Pėrkundrazi , kėto akte tė shėmtuara kundėr
njerėzimit, Serbia ua ka atribuuar shqiptarėve tė pafajshėm ngase ata nuk
gėzonin kurrfarė pėrmbajtje, as mbrojtje ligjore tė bashkėsisė
ndėrkombėtare.Mirėpo, me daljen nė skenė tė Ushtrisė Clirimtare tė Kosovės(UCK),
e cila nė saje tė luftės sė saj ēlirimtare kombėtare dhe antikoloniale kundėr
Serbisė gjenocidale dhe agresore, bashkėsisė ndėrkombėtare iu imponua si faktor
vendimtar ushtarako-politik, si rrjedhim u pėrfundua Marrėveshja e Rambujesė (mars
1999).Nė rastin konkret, pėr herė tė parė nė historinė e marrėdhėnieve
ndėrkombėtare, shqiptarėt arritėn qė tė pėrkrahen dhe tė gjejnė mirėkuptim
objektiv nga ana e bashkėsisė ndėrkombėtare. Nė ndryshimin e baraspeshimit tė
forcave politike ndėrkombėtare, pėrkatėsisht nė kthimin e "balances" diplomatike
tė kancelarive diplomatike evropiane nė favor tė faktorit shqiptar, rolin
kryesor e ka luajtur zhvillimi i luftės drejtė ēlirimtare tė UCK-sė dhe
mbėshtetja e saj direkte nga administrata amerikane me presidentin Bill Klinton
nė krye, kėta dy faktorė relevantė sollėn nė ndėrkombėtrarizimin dhe nė
ēlirimin e Kosovės nga bandat kriminele serbe tė regjimit pushtues gjenocidal tė
Serbisė. Megjithėkėtė, edhe regjimi "demokratik reformues" i Vojsilav
Koshtunicės, i Gjingjiqit dhe i Qoviqit, (edhe pse kryetari-pėrfaqėsuesi i tij,
S.Milosheviq ėshtė nxjerrė nė bangėn e zezė tė Gjykatės Ndėrkombėtare nė
Hagė),kursesi tė vetėdijėsohet dhe tė kuptojė gjendjen reale nė Kosovė. Nė vend
se tė ndikojė pozitivisht te minoriteti i tyre, duke i motivuar,qė nė pėrputhje
me ligjet dhe me ligjshmėritė, tė dala nga Korniza kushtetuese e Kosovės, si dhe
nga paragrafėt e Rezolutės 1244 tė OKB-sė, tė kooptohen nė organet dhe nė
institucionet pėrkatėse tė Parlamentit dhe tė Qeverisė multietnike tė Kosovės,
sikurse pėrfaqėsuesit e minoriteteve tė tjera, Beogradi (sikurse gjatė mandatit
tė kryeadministratorėve tė mėparshėm, Bernard Kushner dhe Hans Hekerup), e nxit
palėn serbe, qė tė vazhdojė me shantazhe dhe me obstruksione tė
pajustifikueshme,qė pa dyshim mund tė ēojnė nė destabilizimin e gjithė asaj, qė
ka investuar dhe ka kontribuar bashkėsia ndėrkombėtare nė Kosovė pėr tė
ndėrtuar njė shoqėri tė re civile me parime dhe me standarde demokratike tė
botės sė qytetėruar moderne, tė pavarur nga Serbia, ku tė tė gjithė rezidentėt e
saj, do tė jenė tė barabartė dhe do tė trajtohen njėsoj para ligjit.
Kisha ortodokse dhe shkenca
serbe
nė funksion tė gjenocidit serb nė
Kosovė
Ndėr forcat centrifugale tė politikės pushtuese serbe ndaj territoreve etnike
shqiptare dhe tė ushtrimit tė sundimit tė sistemit kolonial tė saj, janė pa
dyshim Kisha ortodokse dhe kuazishkenca serbe, institucione kėto, qė ndėr shekuj,
objekt parėsor tė programit tė tyre nacionalshovinist kanė pasur asgjėsimin e
qenies shqiptare dhe tė sundimit kolonial tė territoreve indigjene tė Shqipėrisė
etnike. Mirėpo, zbatimi nė praktikė i njė programi tė kėtillė me karakter
afatgjatė historik nga ana e politikės serbe, ėshtė provuar si i suksesshėm
vetėm nė njė segment tė saj-ankesimin dhe kolonizimin e trojeve dhe tė popullit
shqiptar,por jo edhe nė asmilimin dhe nė shfarosjen definitive tė shqiptarėve
nga trungu i tyre i lashtė etnik.
Me gjithė pretendimet territoriale megalomane (qė nga Beteja e Kosovės 1389 e
deri nė qershor tė vitit 1989,kur nė saje tė makinerisė sė terrorizmit dhe tė
gjenocidit tė institucionalizuar shtetėror serb, u pezullua pėrfundimisht
autonomia e Kosovės sė vitit 1974,duke vrarė, plagosur,torturuar dhe burgosur me
mijėra shqiptarė tė tė gjitha moshave. Pikėrisht nė kėtė datė, nė Gazimestan
shfaqet "feniksi" Slobodan Milosheviq, i ndėrsyer dhe "i bekuar" nga Kisha
Ortodokse Serbe, i cili mbajti "liturgjinė politike", duke apostrofuar se Serbia
sėrish do tė hidhet nė beteja tė reja tė pėrgjakshme, por tė "suksesshme"
sikurse ajo e Kosovės, gjithnjė duke llogaritur nė mbėshtetjen e kryegjėsė
sllave-Rusisė dhe tė aleatėve tė tjerė tradicionalė saj pėr asimilimin dhe pėr
spastrimin e shqiptarėve nga Kosova, duke qenė se sipas mitilogjisė sė krijuar
ndėr serbė, kjo pjesė e territorit tė Shqipėrisė etnike, gjithmonė paskėsha qenė
"zemra dhe djepi i Serbisė"), Serbia, pikėrisht nė prag tė kremitimit tė
610-vjetorit tė disfatės sė betejės sė Kosovės, mposhtet dhe thyhet edhe mė keq
sesa nė Betejėn e Kosovės, si rrjedhim i luftės sė drejtė ēlirimtare kombėtare
tė UCK-sė dhe tė bombardimeve 78-ditėshe tė Aleancės sė Atlantikut
Verior(NATO),sepse me kėtė rast pėrfundimisht "pėrshėndetet" nga zotėrimi i
mėtejmė kolonial i Kosovės. E vlen tė nėnvizojmė se "humbja" e Kosovės nga
jurisdiksioni kolonial serb, nė perspektivėn e afėrt, paralajmėron edhe ēlirimin
e territoreve tė tjera shqiptare nga ēizmja shekullore barbare sllave nė Ballkan.
Njė shthurje e tillė, sė shpejti pritet tė manifestohet edhe nė
Anamoravė(Preshevė, Bujanoc dhe Medvegjė). Kėtė, do ta stimulojė dhe do ta
pėrshpejtojė pikėrisht "agjenda" e kėrkesave permanente tė skjashme dhe nacionalshovinste
tė minoritetit serb nė Kosovė, tė cilat janė vazhdimisht tė njėanshme dhe nė
disfavor tė ineteresave vitale tė palės shqiptare dhe tė pėrpjekjeve serioze tė
misionit paqėsor tė bashkėsisė ndėrkombėtare nė Kosovė, e cila pareshtur
akuzohet nga pala serbe dhe regjimi aktual i Beogradit, se minoriteti serb nė
Kosovė ėshtė zhveshur nga tė tė gjitha tė drejtat dhe liritė themelore tė
njeriut dhe, "jeton i getoizuar" nė Kosovė(!)
Antinomia e ndėrrimit tė tezave-vazhdimėsi e paranojės
dhe e deformitetit shkencor tė "kujtesės historike" serbe
Duke mos pretenduar, qė tė hedhemi nė historinė e largėt tė kėtij fenomeni
absurd tė politikės dhe tė historiografisė falsfikatore serbe, ia vlen tė
pėrqėndrohemi nė pasqyrimin e tij, qė i pėrket periudhės mė tė re tė
marrėdhėnieve serbo-shqiptare, duke filluar qė nga viti 1981, kur pėrmes
demonstratave studentore shqiptare nė Prishtinė dhe nė qendrat e tjera tė
Kosovės, tė organizuara dhe tė prira nga vepritarėt e dalluar tė Lėvizjes
Kombėtare pėr Clirimin e Kosovės, siē ishte z. Hydajet Hyseni, botėrisht iu bė e
ditur si regjimit tė egėr kolonialist serb, ashtu edhe mbarė opinionit
ndėrkombėtar, se kėrkesa e popullit shqiptar qė Kosova tė jetė republikė mėvete
ishte e drejtė dhe imperativ i domosdoshėm historik i kohės.Mirėpo, fatekqėsisht
edhe nė kėtė rast, regjimi totalitar ēetniko-komunist i Serbisė (sikurse tė
gjitha regjimet e mėparshme hegjemoniste serbe), duke u mbėshtetur drejtpėrdrejt
nga agjenturat e klerikėve tė Kishės ortodokse serbe dhe tė shėrbimeve sekrete
tė zbulimit dhe tė kundėrzbulimit policor dhe ushtarak serb, jo vetėm se u
tregua i "shurdhėr" ndaj kėrkesės Kosova Republikė, por kėtė e sofistikoi sipas
"shijes" sė politikės tradicionale tė antinomisė sė ndėrrimit tė tezave tė
deforimitetit tė "kujtesės historike" dhe tė paranojės kolektive serbe kundėr
ekzistencės dhe tė drejtės historike tė popullit shqiptar nė Kosovė. Pėr
arritjen e njė objektivi tė kėtillė antishqiptar, pėrpos ushtrimit tė forcės
ushtarake, policore dhe paramilitare kundėr shqiptarėve nė Kosovė, regjimi
shtypės i Beogradit angazhoi dhe shfrytėzoi nė maksimum "shėrbimet e vullnetit
tė mirė" tė Kishės ortodokse serbe dhe tė Akademisė sė Shkencave dhe tė Arteve
tė Serbisė, ku pa u penguar fare nga faktori ndėrkombėtar, institucionalizoi terrorin
gjenocidal nė Kosovė, i cili mbretėroi tėrė dekadėn e fundme tė shekullit XX.
Nė funksion tė mbėshtetjes dhe tė avancimit tė politikės koloniale militariste
tė Serbisė dhe tė Malit tė Zi kundėr qenies shqiptare nė Kosovė ( nė prag tė
pėrmbysjes sė ish-RSFJ-sė nga virusi nacionalshovinist-ēetniko-serb), janė
shkruar vėllime tė shumta tekstesh nga autorė tė fushave tė ndryshme tė shkencės,
tė publicistikės, tė informimit serb etj.Mirėpo, ne nė kėtė rast po japim vetėm
njė shembull karakteristik nga "shkenca" e sė drejtės ndėrkombėtare publike
serbe, qė autorėt e saj prof.dr.Smila Avramov dhe prof.dr.Milenko Kreqa, pėrmes
librit tė tyre:"Medjunarodno javno pravo"(E drejta ndėrkombėtare publike",botuar
mė 1990, e "zgjerojnė" pėrkufizimin e nocionit tė gjenocidit, duke i shtuar "atributin":
Republika e Kosovės(!)
Kjo pėrpjekje tendencioze e qarqeve tė caktuara politike, kishtare dhe
shkencore serbe pėr tė mistifikuar tė vėrtetėn historike tė shqiptarėve nė
Kosovė, nuk ėshtė kurrfarė risie pėr opinionin shqiptar. Kėtė e provojnė edhe
dokumentet historiko-diplomatike gjermane dhe austriake, tė cilat vėnė nė dukje
se Patrikana e Pejės(1557) e ka luajtur rolin dominant nė ndėrtimin dhe nė
pėrhapjen e ideve serbomėdha. Shfaqja e kėsaj ngrehine tė re shtetėrore
teokratike ortodokse serbe(nė kuadrin e shtetit turk), 100 vjet pas shthurjes sė
Serbisė Mesjetare(1459-1557), i kishte vėnė vetes pėr detyrė, qė nė emėr tė
idesė ortodokse serbe, tė pushtonte gjithė Ballkanin, nė veēanti pjesėn
veriperėndimore tė tij.
Duhet tė nėnvizojmė se shtrembėrimi i historisė sė popujve tė Ballkanit, sidomos
tė popullit shqiptar, nga ana e kishės dhe e shkencės serbe, ndikoi negativisht
edhe nė rrjedhat e politikės dhe tė shkencės evropiane, tė cilat Serbisė i hapėn
shtigje tė reja pėr shtrirjen e hegjemonisė dhe tė pushtimeve ekspansioniste
koloniale.Pikėrisht, mbi kėto baza edhe shkenca e sotme serbe ėshtė nė funksion
tė zhvillimit tė politikės sė kėtillė. Kėtė e provon edhe botimi i tekstit ("Medjunarodno
javno pravo",Naucna knjiga, Beograd,1990), shkruar nga prof.Dr.Smila Avramov dhe
prof.Dr.Milenko Kreqa, nga pėrmbajtja e tė cilit shihet, se kėta autorė, nuk
kanė mundur tė lirohen nga paragjykimet dhe konceptet stereotipe tė
nacionalshovinizmit serb, edhe pse ky tekst ėshtė me pėrmbajtje juridike
ndėrkombėtare,ku sipas metodologjisė dhe kritereve shkencore, assesi nuk
lejohet,qė normėzimi i sė drejtės ndėrkombėtare, tė ndėrtohet dhe tė
interpretohet sipas "riformulimeve" arbitrare dhe tendencioize individuale, siē
kanė vepruar nė kėtė rast dr.Smila Avramova dhe dr.Milenko Kreqa.
Edhe pse nė kėtė tekst universitar janė eliminuar njėsitė e mėparshme mėsimore
tė karakterit ideologjik tė sistemit paraprak komunist, autorėt e theksuar, tė
prirur nga idetė nacionalshoviniste serbomėdha nuk kanė mundur tė heqin dorė nga
recidivat e dikurshėm tė historiiografisė tendencioze dhe subjektive serbe , tė
krijuar nė dėm tė interesave tė popullit shqiptar. Kėtė e ilustrojnė "shkencėrisht",
me kėtė shembull:" Na primer, genocid na Kosovu ostvaruje se pod gestom-etnicki
cisto Kosovo",f.207, ku flitet pėr veprat penale dhe pėr pėrgjegjėsinė
individuale me karakter ndėrkombėtar.
Nė tė vėrtetė, citati "Pėr shembull, gjenocidi nė Kosovė po realizohet nėn
parullėn:Kosova etnikisht e pastėr", kėtu ėshtė pėrdorur, me qėllim qė, Smila
Avramov dhe Milenko Kreqa, tė zgjerojnė pėrkufizimin e nocionit tė
gjenocidit.Mirėpo, pėr fat tė keq, nė rastin konkret e kanė bastarduar
pėrkufizimin ekzistues tė gjenocidit, ngase deri tani nė doktrinėn e sė drejtės
ndėrkombėtare publike nuk ka ndodhur qė, migrimet e ndryshme tė popujve, tė
trajtohen si elemente tė gjenocidit, duke qenė se ato kanė thjesht karakter
ekonomik.Futja e "parullės" (Kosova etnikisht e pastėr), si element i zgjerimit
tė pėrkufizimit tė gjenocidit, nė normėzimin e kėsaj disipline shkencore,jo
vetėm qė nuk ka kurrfarė peshe shkencore, por mbi tė gjitha ėshtė njė nonsens me
elemente barbarie, qė nė esencė nėnkupton kultivimin dhe vazhdimėsinė e
politikės sė egėr shtypėse tė kolonializmit serb, qė tani pėrputhet plotėsisht
me kryerjen e gjenocidit serb ndaj shqiptarėve nė Kosovė.
Si mund tė cilėsohet "parulla" Kosova etnikisht e pastėr (qė nė kėtė rast Smila
Avramov dhe Milenko Kreqa aludojnė nė kėrkesėn Kosova republikė), se ka karakter
gjenocidi?! Kur kjo kėrkesė e ka bazėn e vet nė tė drejtėn natyrore dhe
historike kombėtare politikisht e qėndrueshme dhe racionale, de jure e
pakontestueshme,sepse kjo nuk pėrmban kurrfarė elementi apo "motoje"
diskriminuese a segregacioni ndaj minoriteteve tė tjera qė jetojnė nė Kosovė.
Kjo ėshtė njė tezė spekulative, qė ka karakter dhe prapavijė tė thellė
propagandistike dhe politike,qė pėrputhet plotėsisht me "separatizmin" dhe me "secesionizmin",
qė gjithashtu janė prodhim dhe "zbulim epokal" i kishės, i shkencės dhe i
politikės serbe,se gjoja shqiptarėt nuk kanė kurrfarė tė drejte nė truallin e
vet etnik shekullor, dhe se janė pakicė, qė pretendojnė tė shkėpusin territorin
"integral tė Serbisė-Kosovėn, me qėllim qė t'ia bashkėngjesin Shqipėrisė sė
Madhe". Sofistikimet dhe trillimet e kėtilla me tė drejtėn legjitime tė popullit
shqiptar nė njohjen e sė drejtės sė vetėvendosjes, janė kompatibile vetėm me
pikėpamjet dhe me idetė serbomėdha tė Kishės ortodokse serbe,qė pikėmbėshtetjen
e kanė nė Programin e "Naēertanisė" sė Ilija Garashaninit(1844), nė veprat
nacionalshoviniste tė Dositej Obradoviqit(1783), nė Memorandumin e krijimit tė
Mbtretėrisė sė Pėrbashkėt Serbosllave" tė mitropolitit tė Karllovcit, Stefan
Stratimiroviqit(1804),drejtuar Oborrit Mbretėror tė Rusisė,gjatė periudhės
historike tė sundimit tė Katarinės II, nė veprat e Jovan Subotiqit (1839), i
cili konsiderohet si njė nga armiqtė mė tė pėrbetuar tė ilirėve dhe tė
Ilirizmit.Pra, edhe sot, pas sa e sa shekujsh, nga idetė dhe programet e kėtilla
serbomėdha, nuk kanė mundur tė lirohen(dekada e fundme e shekullit XX) as
prof.dr. Smila Avramov,as prof.dr.Milenko Kreqa, edhe pse nė tekstin etyre "E
drejta ndėrkombėtare publike", nuk bėhet fjalė pėr "ēėshtjen ilire", megjithatė
nė kaptinėn e tretė "Tė drejtat e njeriut-etapa e re nė zhvillimin e bashkėsisė
ndėrkombėtare" edhe pse konkretisht nuk i emėrtojnė - shqiptarėt i akuzojnė me
paturpėsi pėr "vepėr gjenocidi"(!)
Parulla "Kosova etnikisht e pastėr", nuk ėshtė "produkt" i shqiptarėve, por nė
tė kundėrtėn, program afatgjatė i politikės pushteuse tė Serbisė, qė t'i
shfarosė shqiptarėt nga territoret e tyre shekullore.Pra, kėtu, nuk kemi tė
bėjmė me kurrfarė "parulle", qė u referohet shpėrnguljes sė serbėve,malazezėve
apo pakica tė tjera nga Kosova,por kėtu ėshtė bėrė ndėrrimi i tezės, nė kėtė
kontekst Serbia ėshtė ajo, e cila nė vazhdimėsi ka spatruar Kosovėn, Anamoravėn
dhe viset e tjera tė banuara me etnikumin shqiptar(ku janė sot shqiptarėt e
Bllacės, tė Kurshumlisė, tė Toplicės, tė Vranjės etj.?).Tani nė kontinentet e
ndryshme tė botės ndodhen mė se njė million shqiptarė tė shpėrngulur nga Kosova,
Plava,Gucia, Ulqini,Tivari, Hoti,Gruda, Ilirida dhe Anamorava si rrjedhim i
gjenocidit dhe i hollokaustit shekullor serbomalazez e maqedon. Nė kėtė vėshtrim,
ėshtė dashur tė analizohej dhe tė trajtohej sintagma "Kosova etnikisht e pastėr",
e jo kjo tė keqinterpretohet me tendencė, qė tė inkorporohet si "elementi i ri"
i pėrkufizimit tė nocionit tė gjenocidit.Kėtė "novus" kuazishkencor mund ta
zhvatė vetėm paranoja politike kolektive dhe "shkenca" serbe e dr.Smila
Avramovit dhe e dr.Milenko Kreqės, e kursesi normat dhe parimet e standardizuara
tė sė drejtės pozitive ndėrkombėtare.
Si tė paralizohet propaganda antishqiptare
e minoritetit serb nė Kosovė?
Edhe pse Kosova, tanimė ka qeverinė dhe kuvendin multietnik dhe, ende ndodhet
nėn jurisdiksionin e mandatit ndėrkombėtar tė bashkėsisė
ndėrkombėtare(KFOR+UNMIK), gjasėt e propagandės shqiptare pėr tė eliminuar nė
mėnyrė radikale propagandėn koloniale dhe terroriste serbomadhe nga Kosova dhe
nga trojet e tjera etnike shqiptare, hėpėrhė janė minimale dhe pa kurrfarė
perspektive. Shkaqet dhe pasojat e njė dėshtimi tė kėtillė tė propagandės
shqiptare, nuk duhet tė kėrkohen pėrbrenda strukturave ndėrkombėtare, tė
dislokuara nė Kosovė, por para sė gjithash, nė vatrat kryesore ku po zhvillohet
"politikė e lartė" zyrtare shqiptare, e pikėsėpari nė kryeqendrėn e saj nė
Tiranė. Duke qenė se politika peshohet vetėm me rezultate konkrete, duke mos
pasur gjasė qė, asnjėherė tė ngelė pėr riprovim tė semestrit tė "vjeshtės" apo
tė "pranverės", propaganda shqiptare nė vend qė tė shėnojė ndonjė sukses pozitiv
ndaj amortizimit tė politikės dhe tė propagandės shoviniste serbomadhe
antishqiptare, kjo brenda 12-vjeēarit (tė periudhės sė transicionit demokratik)
tė fundmė, praktikisht u dėshmua sterile dhe, pa kurrfarė koncepti strategjik
dhe taktik nė mbrojtjen e interesit kombėtar dhe shtetėror.Animozitetet e saj
janė manifestuar nė veēanti nė moszgjidhjen e problemit tė Kosovės,tė ēėshtjes
shqiptare nė Iliridė, nė Anamoravė dhe nė Mal tė Zi. Duke qenė se, sot njė soj i
"politikanėve" dhe i "ekspertėve" tė politikės shqiptare si nė kuptimin
doktrinar, ashtu edhe nė atė "praktik" e kuazishkencor, ka filluar t'i "pėrpunojė"
ligjet normative tė politikės sė brendshme dhe tė jashtme, duke pohuar me
naivitet dhe me paturpėsi para botės se "politikisht" shqiptarėt nė tokat e tyre,
tė pushtuara nga sllavėt, kanė fituar statusin e tyre politik "tė merituar",
atėherė, sipas kėtij konkluzioni del se, edhe propaganda e Tiranės me "departamentet"
e saj tė shtrira nė Prishtinė, nė Shkup dhe nė Beograd, paskėsha qenė e frytshme
nė zgjidhjen e ēėshtjes koloniale shqiptare nė Ballkan (duke mos harruar pėr
asnjė ēast as Camerinė,edhe pse nuk ka qenė e pėrfshirė drejtpėrdrejt nė flakėn
e luftės,sikurse Kosova, Anamorava dhe Ilirida). "Politikisht" ky ėshtė
konstatimi "dialektik" i politikės dhe i propagandės zyrtare shqiptare, ndėrsa
praktikisht dhe virtualisht ēėshtja qėndron krejt ndryshe. Sė pari, statusi i
pavarėsisė sė Kosovės akoma qėndron "pezull".Sė dyti, ēėshtja e statusit tė
shqiptarėve nė Iliridė dhe nė Anamoravė, ka hyrė nė fazėn pėrfundimtare tė "konservimit"
tė sė drejtės sė minoritetit kombėtar (gjė qė nė kėtė moment, njė e drejtė e
kėtillė i mohohet minoritetit shqiptar nė Mal tė Zi), ashtu siē parashikojnė
standardet ligjore tė marrėveshjeve dhe tė konventave tė Bashkimit Evropian(BE),
tė Kėshillit tė Evropės, tė OSBE-sė dhe tė Kombeve tė Bashkuara. Nė rastin
konkret, politika propagandistike shqiptare nuk karakterizohet nga asnjė element
i vlefshėm, qė mund tė mirret si argument i qėndrueshėm as nė favor tė
rrumbullakėsimit tė teorisė propagandistike paqėsore me premise globale, as nė
favor tė arritjes sė "projekteve" tė saj strategjike nė pėrmasa kombėtare qoftė
nė kuptimin afatshkurtėr, qoftė nė kuptimin afatgjatė, ngase ėshtė defaktorizuar
tėrėsisht, si rrjedhojė e vetėkėnaqėsisė dhe e ngopjes me "ushqime tė gatuara
express" dhe me "fruta tė pjekur" nga kontingjentet permanente (12-vjeēare) tė
ndihmave humanitare, tė dhuruara nga donatorėt e "tryezave" dhe tė "shportave"
tė asociacioneve tė ndryshme ndėrkombėtare.
Pikėrisht, pėr shkak tė krijimit tė anarkisė nė sistemin shtetėror dhe tė
marrėdhėnieve ndėrkombėtare, e drejta e sovranitetit dhe e vetėvendosjes sė
popullit shqiptar nė Kosovė, nė Iliridė, nė Anamoravė dhe nė Mal tė Zi (me
gjithė procesin historik tė periudhės sė transicionit tė Evropės Juglindore),
kanė ngelur nė mėshirėn e fuqive tė mėdha evropiane, tė cilat nė favor tė
respektimit tė drejtave dhe lirive tė minoriteteve tė ndryshme kombėtare,
natyrisht aty ku mbisundon interesi i tyre ekonomiko-politik e ushtarak sipas
diversifikimit tė parametrave tė strukturės sė pėrgjithshme tė globalizmit
botėror, tash pėr tash kanė viktimizuar edhe interesat kombėtare dhe shtetėrore
tė shqiptarėve tė kolonizuar nė Ballkan, edhe pse shqiptarėt nuk i kanė
shkaktuar asnjė fatkeqėsi popujve fqinj.Synimi dhe tendecat e njė strategjie tė
kėtillė perfide nė kurriz tė shqiptarėve, para sė gjithash vėrehen nė stagnimin
12-vjeēar tė zhvillimit ekonomiko-politik dhe shoqėror tė Shqipėrisė, tė
demokratizuar vetėm si nocion nė kuptimin e teorisė politike, e kursesi nė
kuptimin e njėmendtė praktik. Njė "restaurim" i kėtillė me prirje tė relikteve
neoliberale, po ndikon negativisht nė mbrojtjen e interesave dhe tė vlerave
fundamentale tė kombit shqiptar nė Ballkan.
S'ka dyshim se, njė gjendje e kėtillė e ndėrlikuar, ndėr tė tjera, ėshtė
reflektuar edhe nė sferėn e propagandės dhe tė politikės sė jashtme tė
Shqipėrisė, e cila kur ėshtė fjala pėr mbrojtjen e interesave jetike tė
qytetarėve tė saj si brenda, ashtu edhe jashtė shtetit, qe mė se njė dekadė
ėshtė nė defensive tė plotė, ngase pėrfill tej masės ose mė sak tė thuhet, ėshtė
bėrė rob i "politikės sė diktatit", i "politikės sė pritjes" nga "dhuruesit" e
ndihmave humanitare dhe tė diplomacisė preventive ndėrkombėtare, e cila nė
esencė u "promovua" si substitut tejet "funksional" nė kuptimin e mbrojtjes dhe
tė sigurisė kolektive tė shqiptarėve nė Kosovė, nė Iliridė dhe nė Anamoravė,
ashtu sikurse edhe nė rastin e Bosnjė-Hercegovinės dhe tė Kroacisė.
Si pasojė e "disiplinimit tė verbėr" ndaj forcės sė gravitetit tė politikės
ndėrkombėtare, propaganda shqiptare dėshtoi edhe nė planin rajonal ngase pėr
asnjė ēast (qė nga thurja e sistemit tė mėparshėm shtetėror)nuk arriti, qė t'i
ndėrtojė mekanizmat veprues tė efektshėm pėr tė izoluar propagandėn e ndyrė
luftarake subversive tė shteteve fqinje, nė radhė tė parė tė Serbisė agresore,
efektet e sė cilės janė kompremetuese dhe shkatėrrimtare pėr qenien e tėrėsishme
politike dhe kombėtare shqiptare nė Ballkan.Njė "indiferentizėm" dhe
papėrgjegjėsi e kėtillė e politikės shqiptare, krijoi terren tė pėrshtatshėm si
pėr shtrirjen e veprimeve tė propagandės agresive luftarke serbe nė
komprometimin e luftės ēlirimtare kombėtare antikoloniale tė UCK-sė, qė nga
lindja e saj deri nė ditėt e sotme, ashtu edhe tė ridefinimit tė politikės
strategjike tė bashkėsisė ndėrkombėtare nė Kosovė.
Vėrtet, "solidarizimi" i propagandės zyrtare tė Tiranės me atė tė Beogradit,
ndikoi qė Serbia tė zhbllokohet nga vargonjtė dhjetėvjeēarė tė sanksioneve
ndėrkombėtare.Se nė ēfarė stadi ėshtė "demokratizuar" Serbia pasmilosheviqiane (nė
saje tė cilit vlerėsim tė njėanshėm dhe destruktiv, dhe nė asnjė mėnyrė tė
justifikueshėm pėr parimet dhe etikėn realiste tė politikės, tė rendit, tė
drejtėsisė dhe tė vlerave tė njėmendta demokratike ndėrkombėtare) kėtė postulat
tė rremė, e provon normalizimi i marrėdhėnieve diplomatike midis Tiranės dhe
Beogradit.Ky ėshtė agumenti mė i vlefshėm dhe mė i pakontestueshėm i sintezės sė
kapitullimit tė politikės dhe tė propagandės raciste dhe terroriste serbe tė
Beogradit ndaj shqiptarėve dhe ēėshtjes sė pazgjidhur koloniale shqiptare nė
Ballkan. Pikėrisht, nė kėtė kontekst duhet tė kėrkohen dhe tė analizohen nė
hollėsi shkaqet pse edhe ish-kryeadministratori i administratės sė pėrkohshme
ndėrkombėtar(UNMIK), Hans Hekerup, pėrfilli njė strategji tė shtendosjes sė
marrėdhėnieve politike nė relacionin Prishtinė - Beograd. Duke pėrfituar nga
propaganda antishqiptare, u krijuan rrethana dhe fushėveprim i pėrshtatshėm pėr
sondazhet dhe simulimet e "shuttle" diplomacisė sė Hans Hekerupit nė trekėndshin
- Prishtinė - Beograd - Nju-Jork. Si rrjedhim, erdhi deri te hartimi dhe
pėrfundimi i "Kornizės Kushtetuese tė Kosovės", e cila ėshtė nė shpėrputhje me
dispozitat e paragrafėt e Marrėveshjes sė Rambujesė(mars,1999), me ē'rast
dėmtohet pala shqiptare. Mirėpo, minoriteti serb assesi tė kėnaqet me
koncesionet e "dhuruara" nga Hans Hekerupi. Njė "kėngė" tė kėtillė, minoriteti
serb i Kosovės (i pėrfaqėsuar nė mėnyrė proporcionale nė Kuvendin dhe nė
Qeverinė e Kosovės), i nxitur dhe i mbėshtetur nga regjimi "demokratik" i
Beogradit, po e vazhdon edhe ndaj kryeadiministratorit tė ri tė UNMIK-ut, Miahel
Shtajner, duke e sfiduar atė, qė patjetėr t'i favorizojė nė mėnyrė tė njėanshme
dhe jashtėligjore, ashtu siē vepruan paraprakisht dr.Bernard Kushner dhe Hans
Hekerup.
Programi strategjik i Nebojsha
Qoviqit
ėshtė nė funksion tė serbizimit tė
Kosovės
Shfaqja e Nebojsha Qoviqit (nėnkryetar i Qeverisė sė Serbisė dhe kryetar i
Qendrės Bashkėrenduese pėr "Kosovė e Metohi")nė rolin e shpėtimtarit tė
"mbrojtjes" sė interesave tė minoritetit serb nė Kosovė, ėshtė identike me atė
tė Slobodan Milosheviqit-ekzekutorit tė shqiptarėve nė Kosovė mė 1989-1999.
Pėrmbajtja e elaborative tė tij, nė esencė nuk dallon nga ato tė
nacionalshovinistėve tė rexhur, siē ishin Vasa Qubrilloviqi (akademik) dhe
Ivo Andriqi(nobelist) pėr luftimin dhe dėbimin e shqiptarėve nga trualli i tyre
stėrgjyshor. Edhe pse nė tėrėsi nuk ėshtė i arritshėm pėr opinionin, megjithatė
dihet se, Programi i Qoviqit pėrbėhet nga tri faza,e para:" faza e ndėrtimit tė
masave urgjente tė besimit, realizimi i sė cilės ka pėrfunduar nė fund tė
nėntorit tė vitit 2001; e dyta, faza e pėrfshirjes thelbėsore tė palėve nė
zgjidhjen e problemeve, e cila, sipas parashikimeve tė hartuesit, ėshtė dashur
tė kryhej pėrfundimisht nė muajin mars tė vitit 2002 dhe, e treta, faza e punės
sė pėrbashkėt pėr zgjidhjen e ēėshtjeve kontestuese, e cila, gjithashtu pritet
tė realizohet pas muajit mars tė kėtij viti. E gjithė kjo "materie", e pėrpunuar
nga ideologėt e "sektave" tė ndryshme politike, ushtarake dhe kishtare serbe,
nuk duhet tė konsiderohet vetėm si njė listė e thjeshtė e dėshirave individuale,
por si vazhdimėsi e propagandės dhe e politikės sė terrorizmit shtetėror tė
regjimit tė Beogradit, qė ka pėr qėllim (natyrisht me "mjete dhe me forma tė
reja dialoguese dhe demokratike", por me pėrmbajtje tė vjetėr ekspansioniste, tė
murkulluar nė kurriz tė shqiptarėve) rikthimin e xhelatėve dhe tė kolonistėve tė
rinj serbė nė pronat dhe nė vendbanimet e shqiptarėve nė Kosovė. Kėtė e provon
sheshit edhe deklarata zyrtare e dr.Nebojsha Qoviqit (dhėnė pėrfaqėsuesve tė
mjeteve tė informimit, mė 5 mars 2002), sipas sė cilės Qevria e Serbisė, tanimė
ka stratuar me blerjen e pasurisė sė paluajtshsme nė Kosovė dhe nė Kosovėn
Lindore pėr kolonistėt e rinj serbomalazezė. Mirėpo, sipas tė tė njėjtit
"zėdhėnės", ky proces ende nuk ėshtė bėrė i kapshėm pėr opinionin (as qė pritet
tė bėhet nė tė ardhmen- vėrejtje e autorit), pėr shkak tė "fshehtėsive
strategjike". Pėrkundėr njė paralajmėrimi tė kėtillė, "sekreti afarist" me
pėrmbajtje ekspansioniste "tė moderuar" i Nebojsha Qoviqit, demistifikohet
paraprakisht, mė 7 shkurt 2002, nga qarqet zyrtare tė ish-qeverisė sė "RFJ-sė",
ku ndėr tė tjera bėhet e qartė se kjo qeveri i ka akorduar "500 milionė dinarė,
pėrkatėsisht 8 milionė evro" Qendrės Bashkėrenduese pėr "Kosovė dhe Metohi" pėr
dislokimin e kolonistėve tė rinj dhe tė vjetėr nė Kosovė, nė Preshevė, nė
Bujanoc dhe nė Medvegjė,nė disfavor tė pronave tė patundshme tė shqiptarėve.
Pikėrisht kjo ėshtė esenca e Programit tė N.Qoviqit pėr kthimin e
"refugjatėve" serbė nė Kosovė. Pėr mė tepėr, kėto janė "mjetet shprehėse" tė
strategjisė dhe tė objektivave tė pushtetit "tė ri demokratik" tė Serbisė pėr
"zgjidhjen e problemit" tė minoritarėve tė saj nė Kosovė. Pėr tė mos rėnė nė
nonsense tė teorisė dhe tė koncepteve tė reja me bazė tė vjetėr antishqiptare,
"manifesti politik" i Nebojsha Qoviqit (edhe pse deri tani nė tėrėsi nuk ėshtė
bėrė publik pėr opinionin), synim tė fundmė ka ndėrtimin e njė strategjie tė
njėsuar me bashkėsinė ndėrkombėtare, qė ta detyrojė atė, qė me ēdo kusht tė
krijojė favore tė posaēme pėr elementin serbomalazez nė Kosovė, qė janė nė
diskurs me Rezolutėn 1244 tė KS tė Kmobeve tė Bashkuara dhe me krijimin e
institucioneve tė reja shtetėrore, tė dala nga zgjedhjet parlmanetare dhe
presidenciale tė Kosovės, mė 17 nėntor tė vitit 2001. Kėtė anakronizėm politik,
e ilustrojnė edhe kėrkesat e kushtėzuara ekstreme tė minoritetit serb nė Kosovė.
Ndėr rivendikimet mė tė theksuara permanente tė kėsaj natyre janė: kthimi i
forcave policore dhe ushtarke serbe, krijimi bashkive tė veēanta serbe si nė
Mitrovicė (tanimė tė ndarė nė dysh, qė paralajmėron vite tė stuhishme pėr
ardhmėrinė e saj), nė Zveēan dhe nė disa qendra tė tjera tė Kosovės, ku
minoriteti serb pėrbėn shumicėn, si dhe sė fundi, edhe kėrkesa "urgjente" pėr
krijimin e njė Ministrie pėr Cėshtje tė Refugjatėve Serbė nė kuadrin e Qeverisė
ekzistuese multietnike tė Kosovės. Shprehur me fjalorin e gjuhės popullore
shqipe, e gjithė kjo, do tė thotė:"puna qė shihet nuk do kallauz"(!?) Kėto
kėrkesa janė aq transparente saqė nuk kėrkojnė ndonjė prerje tė thellė tė
shoshitjes politike ngase mesazhi i tyre ėshtė krejtėsisht i qartė (me mjete
paqėsore dhe me taktikė tė re, qė korrespondojnė me kėrkesat imdiate dhe aktuale
tė bashkėsisė ndėrkombėtare, por me startegji tė vjetėr dhe tė pandryshuar tė
regjimit tiranik gjenocidal tė Slobodan Milosheviqit), qė me ndihmėn e UNMIKUT,
t'i krijojnė dhe t"i legalizojnė institucionet paralele shtetėrore serbe, kėshtu
qė Kosova brenda njė kohe shumė tė shkurtėr (qė absurdi tė jetė edhe mė i madh,
kjo pritet tė realizohet gjatė kohės sė mandatit tė forcave paqeruajtėse
ndėrkombėtare nė Kosovė), do tė copėtohej nė dy entitete.
Shfaqja e njė skepticizmi dhe frike tė kėtillė, se nė kėtė pikėvėshtrim, do tė
pėrsėriten gabimet e pafalshme tė Bernard Kushnerit dhe tė Hans Hekerupit, e
jusitifkon edhe shprehja e gatishmėrisė sė kryeadministratorit aktual tė
UNMIK-ut, Miahel Shtajner, i cili nė "serialin" e takimeve tė tij tė punės me
qarqet zyrtare tė regjimit tė Beogradit dhe me kryepėrfaqėsuesin e Kishės
ortdokse serbe, patriarkun Pavle, ėshtė dakorduar qė pėr "ēėshtje" tė kthimit tė
refugjatėve serbė, nė kuadrin e Qeverisė sė Kosovės, tė nominojė njė koordinator
ndėrdikasterial, " i cili do tė kishte cilėsinė e ministrit". Sipas pohimit tė
kryeshefit tė UNMIK-ut, Miahel Shtajner, ndėr tė tjera, edhe ky propozim i tij,
(qė rezultoi drejtpėrdrejt nga kushtėzimi dhe diktati i politikės radikale dhe i
praktikės bojkotuese dyvjeēare tė palės serbe, tė pėrfaqėsuar nga "KNS-ja" dhe
"Povrataku", tė cilėt, tė udhėzuar dhe tė ndihmuar drejtpėrdrejt nga Kisha
ortodkse serbe dhe nga regjimi "dedmokratik" i Beogradit, ia arritėn qė tė
nxjerrin koncesione [edhe pse nė kundėrshtim tė plotė me Rezolutėn 1244 tė KS tė
OKB-sė] tė favorshme politike nga ana UNMIK-ut), do tė ndikojė pozitivisht nė
pėrmirėsimin e gjendjes ekzistuese tė serbėve nė Kosovė dhe nė krijimin e
kushteve dhe tė rrethanave optimale pėr ardhmėrinė e multietnikes nė Kosovė.
Duke mos pretenduar nė asnjė mėnyrė qė tė vėmė nė pikėpyetje kėtė shpresė dhe
binjde optimiste politike tė z.Mihael Shtajner, se pas krijimit tė institutit tė
"koordinatorit ndėrdikasterial" serb pėr ēėshtje tė kthimit tė "refugjatėve"
serb, nė kuadrin e Qeverisė sė Kosovės, pala serbe do tė heqė dorė pėrfundimisht
nga akuzat tendencioze dhe kushtėzimet pėrulėse ndaj UNMIK-ut dhe KFOR-it,se
gjoja pėrkundėr pranisė sė kėtyre dy institucioneve tė misionit paqėsor nė
Kosovė, fati i tė drejtave themelore tė minoritetit serb ka ngelur nė "mėshirėn
e kohės". Mirėpo, prapė, duke u nisur nga pėrvoja e hidhur e deritashme e
pėrbashkėsisė me palėn serbe, me plot arsye mund tė dyshojmė se "Povrataku", do
tė "kėnaqet" me kėtė propozim tė z.Mihael Shtajner.
__________________________________
Autori ėshtė doktor i Marrėdhėnieve Politike Ndėrkombėtare dhe
bashkėpunėtor i Institutit Ndėrkombėtar tė Bostonit,SHBA